اسلام آباد-12 فيبروري (اي پي پي) اليڪشن ڪميشن آف پاڪستان ڪيترن ئي چئلينجن باوجود عام چونڊن جو پُرامن ۽ سهڻي طريقي سان ڪرائڻ يقيني بڻايو، جنهن جو اعتراف سول سوسائٽي تنظيمن، مقامي ۽ عالمي مبصرن ۽ ميڊيا پڻ به ڪيو. اليڪشن ڪميشن چونڊن ۾ ڌانڌلي جي الزامن کي رد ڪري ٿو، جڏهن ته ايڪڙ ٻيڪڙ واقعن کان انڪار نٿو ڪري سگهجي، جن جي ازالي لاءِ لاڳاپيل فورمز موجود آهن. اليڪشن ڪميشن انهن ڏينهن ۾ به آفيس وقت ۽ آفيس کان پوءِ دير تائين اهڙيون شڪايتون وصول ڪري رهيو آهي ۽ انهن تي فوري فيصلا پڻ ڪيا پيا وڃن. اليڪشن ڪميشن جي ترجمان طرفان جاري بيان موجب چونڊون ڪرائڻ کان پهرين ۽ـ چونڊ عمل دوران اليڪشن ڪميشن کي بي پناهه چئلينجز موجود هئا، جن سان مُنهن ڏيڻ لاءِ وقت بوقت مختلف قدمن تي عمل ڪيو ويو، ان حوالي سان اها ڳالهه عام هئي ته چونڊون مقرر وقت تي نه ٿي سگهنديون. اليڪشن ڪميشن ان تاثر کي ختم ڪرڻ لاءِ سمورا ممڪن عملي قدم کنيا ۽ چونڊون مقرر تاريخ تي ڪرايون. 8 فيبروري جي چونڊن جي ڪاميابيءَ لاءِ اليڪشن ڪميشن جي عمل کي پُرامن ۽ منظم رکڻ پولنگ عملي جي زندگين جي حفاظت کي يقيني بنائڻ، پولنگ مٽيريل جي حفاظت سان پهچائڻ ۽ درست نتيجن جي ترتيب انتهائي اهم ترجيح هئا جن کي باقي سمورن مسئلن کان مٿانهون رکيو ويو ۽ سيڪيورٽي چئلينجز باوجود پُرامن چونڊون ڪرائڻ کي يقيني بڻايو ويو. نتيجن ۾ تيزي جي خاطر انساني جانين کي خطري ۾ وجهڻ يا نتيجن جي درستگيءَ کي مشڪوڪ بڻائڻ مناسب نه هو. بلوچستان ۽ ڪي پي ڪي ۾ دهشتگردي جا واقعا خاص ڪري چونڊن جي ويجهي وارن ڏينهن ۾ مختلف هنڌن تي سيڪيورٽي اهلڪارن ۽ عام شهرين جي شهادت چونڊن جي ڪرائڻ جو هڪ چئلينج بڻايو ويو، اهڙي صورتحال ۾ چونڊ عمل خاص ڪري نتيجن جي تيزيءَ لاءِ انساني جانين کي خطري ۾ وجهڻ سان پوري چونڊ عمل کي نقصان جو خطرو موجود هو، جن جي ازالي لاءِ ترجيحي قدم کنيا وڃن. سيڪيورٽي ادارن جي مشوري سان وفاقي حڪومت طرفان موبائل فون جي بندش کان علاوه پولنگ جي عمل کي پُرامن ۽ منظم رکڻ ۽ پولنگ عملي ۽ پولنگ مٽيريل جي حفاظت لاءِ گروپن جي صورت ۾ سيڪيورٽي جي گهيري ۾ چُرپر کي يقيني بڻايو ويو جڏهن ته موبائل نيٽ ورڪ جي موجود نه هئڻ سبب رابطا نه هئڻ، پولنگ اسٽيشنن جي ڊگهي مفاصلي ۽ ڏورانهن هنڌن تي موجود واقعا سان گڏوگڏ رات جي اونداهيءَ ۾ سفر ڪيترن ئي علائقن ۾ موسم جي شدت ۽ برف جي موجودگي ۽ مختلف هنڌن تي شاهراهن تي هارائيندڙ اميدوارن جي حامين طرفان ڌرڻا ڏيڻ سبب پولنگ عملي کي اچ وڃ ۾ مشڪلاتون پيش آيون. بلوچستان جي ڪيترن ئي علائقن ۾ چونڊ عملي ۽ پولنگ مٽيريل جي چُرپر لاءِ هيليڪاپٽر جو به استعمال ڪرڻو پيو. ملڪ جي ڪيترن ئي حصن ۾ سيڪيورٽي جي صورتحال ۽ ڪوآرڊينيشن ۾ آسانيءَ لاءِ 5 کان 6 آر اوز جون آفيسون هڪ ئي هنڌ تي بڻايو ويون جڏهن ته انهن آفيسن تي جتي پولنگ عملي جي آمد سان رش وڌي، اتي ڪيترن ئي هنڌن تي آر اوز جي آفيسن آڏو بي پناهه هجوم گڏ ٿيو جنهن سبب پولنگ عملي کي پولنگ مٽيريل جمع ڪرائڻ ۾ ڏُکيائون پيش آيون جن جو چونڊن نتيجن جي ترتيب تي به پڻ فرق پيو، جڏهن ته اها ڳالهه ذڪر جوڳي آهي ته جن علائقن ۾ چونڊ نتيجن ۾ دير ٿي اتي نتيجن جو مليل جليل رجحان رهيو ۽ ڪنهن هڪ جماعت کي ڪنهن به طور فائدو يا نقصان نه پهتو. ايم ايم ايس جو بنيادي ڪم آر او آفيس ۾ پرزائيڊنگ آفيسرز جي ذريعي جمع ڪرايل نتيجن جي تياري هئي ۽ فارم 47 غير حتمي نتيجا تيار ڪري نتيجن جو اعلان ڪرڻ هو. پرزائيڊنگ آفيسرز کي پولنگ اسٽيشن تي فارم 45 تيار ڪري ان کي پنهنجي موبائل فون جي مدد سان اليڪٽرانڪ طريقي سان پنهنجي آر او کي موڪلڻو هو. اليڪشن ايڪٽ 2017ع جي سيڪشن 90 تحت پرزائيڊنگ آفيسر کي پنهنجي رٽرننگ آفيسر جي آفيس ذاتي طور پهچڻو هو. هتي اهو واضح ڪرڻ ضروري آهي ته آر او جي آفيس ۾ لڳل اي ايم ايس جو نظام ڪنيڪٽوٽي تي رکيل نه هو ۽ اي ايم ايس آر او جي آفيس تي تسلي بخش ڪم ڪيو. جڏهن ته پرزائيڊنگ آفيسرز جي فونز ۾ انسٽالڊ اي ايم ايس موبائل ايپ کي فارم 45 اليڪٽرانڪ طور موڪلڻ لاءِ سيلولر ڪنيڪٽوٽي جي ضرورت هئي جيتوڻيڪ سيلولر سنگلز کي سيڪيورٽي سببن جي بنيادن تي بند ڪيو ويو هو ان لاءِ پرزائيڊنگ آفيسرز، رٽرننگ آفيسرز کي اليڪٽرانڪ ڊيٽا موڪلڻ کان قاصر هو. ٻيو هي ته معمول جي ڪوآرڊينيشن ۽ انتظامي اچ وڃ جي مجموعي عمل کي موبائل سگنلز جي بندش بُري طرح متاثر ڪيو جيڪو وڌيڪ دير جو سبب بڻيو. هي ٻڌائڻ ضروري آهي ته 2018ع جي عام چونڊن ۾ پهريون نتيجو صبح جو 4 وڳي مليو هو جڏهن ته 24ع جي چونڊ نتيجن ۾ پهريون نتيجو رات 2 وڳي مليو. اهڙيءَ طرح 18ع ۾ نتيجا تقريبن 3 ڏينهن ۾ مڪمل ٿيا، جڏهن ته ان ڀيري ڪجهه تڪن کان علاوه ڏيڍ ڏينهن ۾ چونڊ نتيجا مڪمل ٿيا ۽ ان مشڪلاتن ۽ مسئلن باوجود اليڪشن ڪميشن 8 فيبروريءَ تي اليڪشن جي عمل کي پُرامن ۽ منظم رکڻ ۾ ڪامياب رهيو. هي هڪ تمام وڏو آپريشن هو جيڪو ڪاميابيءَ سان پڄاڻيءَ تي پهتو جنهن جو اعتراف سول سوسائٽي تنظيمن، مقامي ۽ عالمي مبصرن ۽ ميڊيا پڻ ڪيو ۽ پولنگ جي انتظامن، پولنگ عملي جي تربيت، پولنگ اسٽيشنن تي نظم و ضبط عوام جي هڪ وڏي انگ ووٽنگ جي عمل ۾ شريڪ ٿيڻ کي ساراهيو، جيڪو چونڊ عمل جي ڪاميابيءَ جي دليل آهي. اليڪشن ڪميشن چونڊن ۾ ڌانڌلي جي الزامن کي رد ڪري ٿو، جڏهن ته ايڪڙ ٻيڪڙ واقعن کان انڪار ناهي جن جي ازالي لاءِ لاڳاپيل فورمز موجود آهن ۽ اليڪشن ڪميشن انهن ڏينهن ۾ آفيس جي وقت ۽ آفيس جي وقت کان پوءِ دير تائين اهڙيون شڪايتون وصول ڪري رهيو آهي ۽ انهن تي فوري فيصلا ڪيا پيا وڃن. اليڪشن ڪميشن چونڊون پُرامن طريقي سان ڪرائڻ تي نگران وفاقي حڪومت، نگران صوبائي حڪومتن، قانون لاڳو ڪندڙ ادارن، پاڪ فوج ۽ ٻين ادارن ۽ پولنگ اسٽاف جو ٿورو مڃي ٿو.
